رشته مهندسی معدن یکی از قدیمی ترین و 10 حرفه سخت در دنیا شناخته شده است. رشته مهندسی معدن مانند رشته مهندسی مکانیک، رشته مهندسی برق، رشته مهندسی شیمی جزء کنکور سراسری گروه ریاضی است. با توجه به سخت بودن این رشته، داوطلبان کنکور این رشته را انتخاب می کنند. برای آشنایی بیشتر با هدف این رشته، گرایش های آن، آینده شغلی، درآمد و حقوق این مطلب از مجموعه مطالب معرفی رشته سایت فسفر را مطالعه کنید.
ماهیت رشته مهندسی معدن
مهندسان معدن در معادن و استخراج مواد معدنی فعالیت می کنند. آنها وظیفه هماهنگی و نظارت بر کلیه فعالیت های این معدن در مورد حفر، استخراج و انتقال مواد معدنی از معدن را بر عهده دارند. مهندسان معدن در طراحی ، توسعه و آزمایش ماشین ها ، تکنیک ها و فرآیندهای برداشت مواد زمین شناسی تخصص دارند.
زمینه تخصص مهندسی معدن بستگی به نوع سنگ معدن یا مواد مورد استفاده در بهره برداری از جمله فلزات، نفت و گاز، زغال سنگ، الماس و سایر مواد معدنی دارد. هر یک از این مواد به ابزارها و روش های استخراج خاصی احتیاج دارند و مهندسان معدن وظیفه دارند تا آنها را برای دستیابی به حداکثر بهره وری و کیفیت مواد، طراحی و اجرا کنند. مهندسان معدن همچنین باید با توجه به محیط زیست آگاهی پیدا کنند و راه هایی برای کاهش تأثیر منفی فعالیت های آنها بر طبیعت بیابند.
متداول ترین کارفرمایان برای مهندسان معدن شرکت های استخراج مواد معدنی هستند که مواد اولیه استخراج شده از زمین را به پالایشگاه ها و سایر تولید کنندگان می فروشند. کار مهندسان معدن ممکن است مستقر در محل ، در سایت یا ترکیبی از هر دو باشد. بیشتر سایت ها را می توان به دو نوع معادن تونل و معادن تقسیم کرد.
معرفی رشته مهندسی معدن
توانایی های موردنیاز برای ورود به رشته مهندسی معدن
خلاقیت عالی:
- قادر به ایجاد فرآیندهای تولید جدید به منظور کاهش استفاده از مواد ، منابع ، زمان یا نیروی کار برای رسیدن به هدف باشد.
مهارت های تحلیلی ، حل مسئله و تفکر انتقادی:
- قادر به درک و شناسایی مسائل یا مشکلات یک سازمان با استفاده از تفکر انتقادی و منطق به منظور ارائه راه حل های مناسب باشد.
- شناسایی نقاط قوت و ضعف راه حل های جایگزین ، نتیجه گیری یا رویکردهای مربوط به مشکلات؛ و
- دقیق در محاسبات و تحلیل های آنها.
مهارت های ارتباطی و ارتباطی عالی بین فردی و شخصی:
- ارتباط واضح، چه شفاهی و چه کتبی، به منظور انتقال دستورالعمل های روشن به همکارانشان.
- داشتن مهارت شنوایی عالی به منظور درک کامل ایده ها و مشکلات هنگام ملاقات با مشتری برای اولین بار.
قادر به خواندن و نوشتن گزارش های فنی:
- قادر به کار در کنار سایر متخصصان که به عنوان پلی بین طرف های فنی و تجاری یک سازمان کمک کند.
مهارت های ریاضی:
- استفاده از اصول حساب و سایر مباحث ریاضی پیشرفته برای تحلیل، طراحی و عیب یابی.
- استفاده از مفاهیم اساسی مهندسی و سایر روش ها برای طراحی فرآیندهای جدید.
مهارت های سازمانی و مدیریت زمان و توجه زیاد به جزئیات:
- قادر به کار مستقل و به عنوان بخشی از یک تیم در یک محیط پر سرعت.
- قادر به اداره بیش از یک پروژه در یک زمان.
- قادر به انجام وظایف و مسئولیت ها.
- نتیجه گرا و محور برای دستیابی به پیشرفت های مداوم.
طراحی تونل توسط مهندسین معدن
معرفی دروس رشته مهندسی معدن در مقطع کارشناسی
دروس مشترک بین گرایش های مختلف مهندسی معدن
فیزیک، ریاضی، معادلات دیفرانسیل، آمار و احتمالات مهندسی، شیمی عمومی، شیمی فیزیک، محاسبات عددی، برنامه‌نویسی کامپیوتر، نقشه‌کشی صنعتی، دینامیک، استاتیک، اقتصاد معدنی، مقاومت مصالح، مکانیک سیالات، اجزاء ماشین، عملیات نقشه‌برداری، نقشه‌برداری عمومی، زمین‌شناسی عمومی، زمین‌شناسی ساختمانی، زمین‌شناسی اقتصادی، مکانیک سنگ، کانه‌آرایی.
معرفی گرایش های رشته مهندسی معدن در مقطع کارشناسی
این رشته در مقطع کارشناسی دارای 4 گرایش اصلی است. مدت زمان تحصیل در این مقطع 4 سال و دارای 144 واحد درسی است.
گرایش مکانیک سنگ در مقطع کارشناسی
دانشجویان این گرایش بعد از فارغ التحصیلی مهارت ها لازم برای طراحی و تحلیل پایداری سازه ها و حفریات زیرزمینی مانند تونل های شهری، معادن زیرزمینی، تونل های عمیق، معادن زیر زمینی، طراحی و تحلیل پایداری حفریات رو زمینی و سطوح شیبدار سنگی و خاکی را کسب کرده و می توانند مشغول به کار شوند.
گرایش استخراج معدن در مقطع کارشناسی
هدف این گرایش پرورش متخصصینی است که در معادن زیر زمینی، معادن روباز و گاهی اوقات دریا به عملیات حفاری برای سنگ شکنی، بارگیری و باربری به فعالیت بپردازند.
دروس تخصصی گرایش استخراج معدن در مقطع کارشناسی
مبانی مهندسی برق، ماشین‌های حرارتی، نقشه‌برداری معدنی، سنگ‌شناسی، کانی‌شناسی، حفره چاه و تونل، برداشت زمین‌شناسی، کارتوگرافی و فتوژئولوژی، بازدید معدن، اصول اکتشاف و ارزیابی ذخایر، چالزنی و آتشباری، نگهداری در معادن، ترابری در معادن، تهویه در معادن، روش‌های استخراج زیرزمینی، روش‌های استخراج روباز، آبکشی در معادن، کانه‌آرایی، اصول طراحی معادن، خدمات فنی در معادن.
گرایش استخراج معدن در مقطع کارشناسی
گرایش فرآوری مواد معدنی در مقطع کارشناسی
گرایش فرآوری مواد معدنی یکی دیگر از گرایش های رشته مهندسی معدن است. از هدف های این گرایش علاوه بر فرآوری و تولید مواد معدنی با ارزش، متیوان به امکان سنجی پرعیارسازی، طراحی و مدلسازی و شبیه سازی مدار فرآوری در مقیاس صنعتی، بررسی و بکارگیری روش های جدید، بهینه سازی بخش های مختلف کارخانه فرآوری اشاره کرد.دانشجویان در این گرایش با مباحثی مانند آبگیری، خردایش و آسیاکنی؛ روش های پرعیار سازی فیزیکی، طبقه بندی و دانه بندی، روش های پرعیار سازی فیزیکوشیمیایی، روش شیمیایی و هیدرومتالوژی آشنا می شوند.
گرایش اکتشاف معدن در مقطع کارشناسی
همانطور که از اسم این گرایش معلوم است، این مهندسین به کشف معدن در مناطق می پردازند. این مهندسین بعد از کشف مناطق مستعد معدن به تعیین شکل و انواع مواد معدنی، میزان ذخیره آنها، نحوه استخراج منابع می پردازند.
دروس تخصصی گرایش اکتشاف معدن در مقطع کارشناسی
اصول استخراج معدن، برداشت زمین‌شناسی، ژئوشیمی اکتشافی، کانی‌شناسی توصیفی، کارتوگرافی و کاربرد عکس‌های هوایی، سنگ‌شناسی، کانی‌شناسی نوری، مینرالوگرافی، تجزیه مواد معدنی، حفاری اکتشافی، زمین‌شناسی ایران، ژئوفیزیک اکتشافی، چاه‌پیمایی، ژئوتکنیک، نقشه‌برداری معدنی، آب‌های زیرزمینی، ارزیابی ذخایر معدنی.
معرفی گرایش های رشته مهندسی معدن در مقطع کارشناسی ارشد
این رشته در مقطع کارشناسی ارشد دارای 8 گرایش فرآوری مواد معدنی، مکانیک سنگ، استخراج مواد معدنی، اکتشاف مواد معدنی، تونل و فضای زیرزمینی، معدن و محیط زیست، اقتصاد و مدیریت معدنی، ژئومکانیک نفت استو
معرفی گرایش های رشته مهندسی معدن در مقطع دکترا
این رشته در مقطع دکترا دارای 4 گرایش زیر است.
- گرایش فراوری مواد معدنی
- گرایش اکتشاف مواد معدنی
- گرایش مکانیک سنگ
- گرایش استخراج مواد معدنی
وضعیت ادامه تحصیل در رشته مهندسی معدن در مقاطع بالاتر
در حال حاظر امکان ادامه تحصیل در این رشته تا مقطع دکترا در ایران وجود دارد.
بازار کار و آینده شغلی رشته مهندسی معدن در ایران
رشته مهندسی معدن جز رشته های دشوار به حساب می آید. در ایران داراری ذخایر معدنی زیادی مس، روی، سرب، طلا، قلع، اورانیوم، زغال سنگ، سنگ های ساختمانی وقیمتی است. به همین دلیل بستر شغلی خوبی برای برای مهندسان معدن در بخش های دولتی و خصوصی فراهم است و با افزایش بهره برداری از معادن و اکتشافت و استخراج معادن جدید، فرصت های شغلی خوبی در آینده برای این مهندسین فراهم می شود.
وظایف یک مهندسی معدن
در این قسمت قصد داریم لیستی از مسئولیت های اولیه مهندسان معدن را ارائه بدهیم.
- پیمایش و انتخاب مکان برای معدن؛ استفاده از تجهیزات، ابزارها و ماشین آلات ویژه (مانند مته ها ، اسکنرها و کاوشگرها) برای تجزیه و تحلیل و آزمایش اجزای خاک و تعیین وجود ذخایر معدنی.
- مطالعه و تجزیه و تحلیل نقشه های توپوگرافی برای تعیین اینکه آیا استخراج مواد معدنی امکان پذیر است.
- طراحی استراتژی های حفاری و استخراج، برآورد نیروی کار لازم، ماشین آلات، زمان و هزینه های مالی.
- مستند سازی و ارائه گزارش های پروژه و ارائه به کارفرمایان و پیمانکاران.
- برنامه ریزی و نظارت بر پروژه های ساخت و ساز معدن یا معدن.
- نظارت بر استفاده از تجهیزات حفاری برای ساخت تونل.
- اطمینان از رعایت تمام مراحل ایمنی ، تجهیزات اضطراری در آن قرار داده شده و مسیرهای تخلیه به درستی قرار داده شده و تعیین می شوند.
- آزمایش هوا برای گازهای سمی یا خطرناک ، و در صورت لزوم ساخت شفت ها و دریچه های استخراج.
بازار کار رشته مهندسی معدن
فرصت های شغلی برای رشته مهندسی معدن
دانش آموختگان این رشته در تمامی بخش های صنعت معدن و صنایع معدنی می تواند مشغول به کار شود. یک مهندس معدن می تواند در صنایع و مشاغل وزات صنعت، معدن و تجارت، مدیریت معدن، مسئولین فنی معادن، سازمان زمین شناسی و اکتشاف معدنی، مهندسین مشاور در امور صنایع معدنی و معدنکاری، طراحی روش های اکتشافی و پهنه بندی های اکتشافی، مهندسین مشاور در زمینه تونل و فضاهای زیر زمینی و طراحی سیستم‌های حفاری، طراحی معادن روباز و زیر زمینی و طراحی باطله برداری فعالیت داشته باشند.
فرصت های شغلی برای مهندسین معدن
درآمد و حقوق رشته مهندسی معدن در ایران
میزان دریافتی این مهندسین مانند دیگر رشته های مهندسی علاوه مطابق با قانون مدیریت کشوری به سمت شغلی، تخصص، سابقه کاری، تایم کاری، خصوصی یا دولتی بودن آن بستگی دارد. مهندسین معدن به 3 دسته کارشناس، سرپرست و مدیر تقسیم می شوند که هر کدام از این افراد دارای حقوق های متفاوت هستند.
دانشگاه های برتر ارائه دهنده رشته مهندسی معدن
دانشگاه صنعتی امیرکبیر، دانشگاه تهران از بهترین دانشگاه های ارائه دهنده این رشته در ایران هستند. از دیگر دانشگاه های ارائه دهنده این رشته میتوان به دانشگاه صنعتی بیرجند، دانشگاه صنعتی سهند، دانشگاه صنعتی همدان، دانشگاه ملایر، دانشگاه کردستان، دانشگاه لرستان، دانشگاه ارومیه، دانشگاه بیرجند، دانشگاه زنجان اشاره کرد.
کارنامه قبولی رشته 99 – 1400 و حداقل درصد لازم برای دانشگاه سراسری
کارنامه قبولی رشته مهندسی معدن – دانشگاه صنعتی امیرکبیر
بازارکار و آینده شغلی رشته مهندسی معدن در درنیا
مهندسان معدن اغلب در یک ماده معدنی یا فلزی خاص مانند زغال سنگ یا طلا تخصص دارند. آنها معمولاً معادن را طراحی و توسعه می دهند و بهترین روش استخراج فلز یا مواد معدنی را برای استفاده بیشتر از ذخایر تعیین می کنند. مهندسان تازه فارغ التححصیل معدن معمولاً زیر نظر مهندسان باتجربه کار می کنند. کشور استرالیا بهترین کشور برای مهندسان معدن است. این کشور به عنوان پیشگام جهانی در صادرات ذغال سنگ، سرب، روتیل و روی و صادر کننده عمده اورانیوم، طلا و آلومینیوم شناحته شده است و تجارت معدن استرالیا در حال رونق است.
رشد اشتغال مهندسان معدن و زمین شناسی به تقاضای زغال سنگ، فلزات و مواد معدنی بستگی دارد. این منابع در بسیاری از محصولات از مصالح ساختمانی و اتومبیل گرفته تا تلفن های همراه و رایانه مورد استفاده قرار می گیرد. انتظار می رود مهندسین معدن بیشتری در شرکتهای خدمات مهندسی استخدام شوند که خدمات تخصصی اکتشاف، طراحی و تولید معدن را ارائه می دهند . از آنجا که شرکت ها به دنبال راه هایی برای کاهش هزینه ها هستند ، انتظار می رود که به جای استخدام مستقیم مهندسان ، خدمات بیشتری را با شرکت های خدمات مهندسی منعقد کنند. پیش بینی می شود که اشتغال مهندسان معدن و زمین شناسی از سال 2026 رشد 7 درصدی داشته و این میزان رشد به همان سرعت رشد میانگین برای همه مشاغل است.
درآمد و حقوق رشته مهندسی معدن در دنیا
متوسط حقوق یک مهندس معدن در استرالیا 118،280 دلار استرالیا است. مهندسان معدن سطح پایین و بدون تجربه می توانند انتظار داشته باشند که هر سال بین 54550 تا 70290 دلار یا 26 تا 34 دلار در ساعت درآمد کسب کنند. درست مثل هر شغل دیگر ، حقوق یک مهندس معدن با تجربه تر شدن آنها افزایش می یابد. برای مشاهده درآمد و حقوق مشاغل این حوزه در کشور دلخواه می توانید به سایت payscale مراجعه کنید.
| کشورهای برتر برای مهندسان معدن | حقوق سالانه |
| نیومکزیکو | 140,130 دلار |
| کالیفرنیا | 123,060 دلار |
| فلوریدا | 113,200 دلار |
| آلاسکا | 112,110 دلار |
| کلرادو | 108,130 دلار |
| مینه سوتا | 101,710 دلار |
دانشگاه های برتر رشته مهندسی معدن در دنیا
- دانشکده معادن کلرادو
- دانشگاه کرتین
- دانشگاه استرالیای غربی
- دانشگاه نیو ساوت ولز ( UNSW سیدنی )
- دانشگاه کوئینزلند
- دانشگاه مک گیل
- دانشگاه موناش
- دانشگاه کوئین در کینگستون
- دانشگاه شیلی
- دانشگاه بریتیش کلمبیا
از دانشگاه های برتر که رشته معدن دارند و بسیار قدرتمند است، دانشگاه های صنعتی اصفهان و صنعتی شاهرود هستند