رشته مهندسی مکانیک : بازار کار، درآمد، آینده شغلی، دانشگاه های برتر

همان طور که بسیاری از دانش آموزان در مقطع دبیرستان به امید قبول شدن در رشته های پزشکی وارد رشته تجربی می شوند، یک سری از دانش آموزان هم به امید قبول شدن در رشته مهندسی مکانیک وارد رشته ریاضی می شوند. در گذشته افراد حیطه کاری مهندسی مکانیک را با مکانیکی ماشین اشتباه می گرفتند و هر جا اسم مهندسی مکانیک را می شنیدند تصور فردی با دست های آلوده به بزنین را داشتند.

تصور شما از وارد شدن به رشته مهندسی مکانیک چیست؟

ماهیت رشته مهندسی مکانیک

جوهر مهندسی حل مسئله است. پایه و اساس رشته مهندسی مکانیک مانند دیگر رشته های مهندسی (مهندسی برق، مهندسی کامپیوتر، مهندسی رباتیک و مهندسی هوافضا و …)، علم فیزیک و ریاضیات است اما دراین رشته به دلیل فنی تر بودن این علوم اهمیت بیشتری دارد. از نظر فنی ، مهندسی مکانیک یعنی استفاده از اصول و تکنیک های حل مسئله مهندسی از طراحی تا ساخت تا بازار برای هر شیء است. مهندسان مکانیک کار خود را با استفاده از اصول حرکت، انرژی و نیرو تجزیه و تحلیل می کنند تا اطمینان حاصل کنند که طرح ها با خیال راحت، کارآمد و قابل اعتماد همه با هزینه های رقابتی کار می کنند.

مهندسی مکانیک از زمان انقلاب صنعتی اروپا شناخته شد و ارتباط زیادی با یگر حوزه های مهندسی دارد. هدف اصلی رشته مهندسی مکانیک ایجاد فناوری هایی برای تأمین نیازهای بشر است. تقریباً هر محصول یا خدمات در زندگی مدرن امروزی توسط مهندس مکانیک به نوعی لمس شده است تا به انسان ها کمک کند.از جمله حل مشکلات امروزی توسط مهندسان مکانیک می توان به ایجاد راه حل های آینده در زمینه مراقبت های بهداشتی، انرژی، حمل و نقل، گرسنگی در جهان، اکتشافات فضایی، تغییرات آب و هوایی و موارد دیگر اشاره کرد.

اینطور نیست که مهندسان مکانیک به طراحی کل یک فرآیند بپردازند بلکه میتواند در بسیاری از چالش های طراحی یک جزء از یک دستگاه هم همکاری داشته باشد. به عنوان مثال مهندس مکانیک به طراحی هر چیزی که دارای قطعات متحرک است از بزرگترین سیستم ها مانند اتومبیل و ماهواره تا کوچکترین اجزا مانند سنسورها و سوئیچ ها می پردازد.

معرفی رشته مهندسی مکانیک

توانایی های موردنیاز برای وارد شدن به رشته مهندسی مکانیک

مهندس مکانیک باید بتواند خلاقیت ، دانش و ابزار تحلیلی را برای انجام کار دشوار ترکیب کند تا یک ایده را به واقعیت تبدیل کند. یک مهندس مکانیک باید تفکرفنی به همه مسائل داشته باشد. همان طور که در بالا هم گفته شد دانشجویان مهندسی مکانیک باید پایه ریاضی و فیزیک قوی داشته باشند و به مرور زمان به زبان انگلیسی مسلط شوند. علاوه بر این مسائل باید روحیه کار کردن در محیط های فنی را هم داشته باشید.

یک مهندس مکانیک می تواند بعد از اتمام دانشگاه به انجام کارهای مثل طراحی مفهومی، تحلیل و بررسی شکست و فرسودگی دستگاه ها، ارائه و نوشتن گزارش، مهندسی همزمان، محک مسابقه، مدیریت پروژه، نمونه سازی، آزمایش کردن، اندازه گیری، تفسیر اطلاعات، طرح توسعه، پژوهش، همکاری با تهیه کنندگان، مشاوره، خدمات مشتری، طراحی وسایل نقلیه، کنترل کیفیت بپردازد.

جامعه به مهندسی مکانیک نیاز دارد. نیاز به این تخصص در بسیاری از زمینه ها بسیار زیاد است و به همین ترتیب هیچ محدودیتی واقعی برای مهندس مکانیک تازه فارغ التحصیل شده وجود ندارد. همیشه برای این رشته در جامعه شغل هایی در  صنایع خودرو ، هوافضا ، الکترونیک ، بیوتکنولوژی و انرژی.

مهارت های شغلی برای مهندسی مکانیک

معرفی دروس رشته مهندسی مکانیک در مقطع کارشناسی

دروس مشترک در بین گرایش های مختلف مهندسی مکانیک

ریاضیات‌، فیزیک‌ عمومی‌، شیمی‌ عمومی‌، معادلات‌ دیفرانسیل‌، نقشه‌کشی‌ صنعتی‌، برنامه‌نویسی‌ کامپیوتر، محاسبات‌ عددی‌، ریاضی‌ مهندسی‌،مبانی‌ مهندسی‌ برق‌، استاتیک‌، دینامیک‌، مکانیک‌ سیالات‌، علم‌ مواد، ترمودینامیک‌، مقاومت‌ مصالح‌، طراحی‌ اجزا، دینامیک‌ ماشین‌، ارتعاشات‌ مکانیکی‌، انتقال‌ حرارت‌، کنترل‌ اتوماتیک‌.

معرفی گرایش های رشته مهندسی مکانیک در مقطع کارشناسی

مهندسی مکانیک دارای 4 گرایش حرارت و سیالات، طراحی جامدات و مهندسی دریا، ساخت و تولید، تاسیسات حرارتی و برودتی، مکانیک خودرو در مقطع لیسانس است.

گرایش حرارت و سیالات

گرایش حرارت و سیالات شاخه ای رشته مکانیک است که به مطالعه نیروی وارد بر سیالات، خواص سیالات و … می پردازد. هدف از این گرایش طراحی و محاسبه اجزای سیستم هایی است که با مباحثی مثل جرم، انتقال حرارت و انرژی سر و کار دارند.

از جمله کاربرد های این گرایش در زمینه نیروگاهی می توان به تولید قدرت و انرژی، بویلر، توربین، پمپ، برج خنک کن، کمپرسور، کندانسور، خطوط انتقال آب، دی اریتور اشاره کرد. اگر از قوانین سیالت و حرارت در هر کدام از این موارد پیروی نشود خسارت جبران نا پذیری را دارد.

این رشته علاوه بر زمینه نیروگاهی در زمینه های نظامی و الکترونیک و پزشکی هم کاربرد دارد. که در زمینه نظامی طراحی زیردریایی ها، کشتی ها، هاورکرافت ها، شناورها، هلی کوپترها، هواپیما ها تانک ها و موشک ها توسط مهندسان مکانیک صورت می گیرد. طراحی و ساخت دستگاه تصویه خون هم نمونه کوچکی از کاربرد مکانیک سیالات در حوزه پزشکی است.

دروس تخصصی گرایش حرارت و سیالات

• توربوماشین‌
• تهویه‌ مطبوع‌
• توربین‌ گاز و موتور جت‌
• کنترل‌ آلودگی‌ محیط‌ زیست‌
• سوخت‌ و احتراق‌
• نیروگاه‌
• سیستم‌های‌ تبرید و سردخانه‌
• موتورهای‌ احتراق‌ داخلی‌
• سیستم‌های‌ انتقال‌ سیال‌

*بسیاری از درس‌های مهندسی مکانیک در گرایش‌های مختلف همراه با آزمایشگاه و کارگاه است.*

گرایش مهندسی دریا

دانشجویان این گرایش با مباحثی مانند طراحی بدنه، سیستم های پیشرانه، استحکام بدنه، طراحی مربوط به ناوبری، پایداری کشتی در مقابل امواج کناری جانبی کشتی آشنا می شوند. دانشجویان سایر گرایش های   رشته مکانیک هم باید این دروس را مطالعه کنند، اما دانشجویان مهندسی دریا کشتی سازی به صورت تخصصی تر مطالب مرتبط با کشتی را مطالعه میکنند.

مهندسی دریا کشتی سازی یکی از گرایش های جذاب و کاربردی مهندسی مکانیک است که تنها در دانشگاه شریف قابل ارائه است. سایر دانشگاه ها این رشته را به عنوان یک رشته مستقل با 3 عنوان مهندسی کشتی سازی، دریانوردی و مهندسی کشتی ارائه می دهند.

کاربرد مهندسی مکانیک در طراحی کشتی ها بسیار زیاد است.

گرایش طراحی جامدات

گرایش طراحی جامدات در این رشته به مطالعه رفتار مواد جامد تحت اثر بارگذاری های خارجی می پردازد. هدف از این رشته طراحی ماشین آلات مختلف در مراکز تولید و کارخانه ها است. فارغ التحصیلان رشته مکانیک گرایش جامدات بعد از اتمام تحصیل می تواند در کارخانه هایی مثل صنایع نفت، خودروسازی، صنایع غذایی و ذوب فلزات مشغول به کار شوند.

دروس تخصصی گرایش طراحی جامدات

• روش‌های‌ تولید و کارگاه‌
• یاتاقان‌ و روغنکاری
• طراحی‌ مکانیزم‌ها
• طراحی‌ بدنه‌ و شاسی‌ خودرو
• روش‌های‌ طراحی‌مهندسی‌
• طراحی‌ ماشین‌های‌ ابزار و تولید
• ساخت‌ به‌ کمک‌ کامپیوتر
• طراحی‌ ماشین‌ به‌ کمک‌ کامپیوتر
• رباتیک‌

گرایش ساخت و تولید

فارغ التحصیلان این گرایش توانایی استفاده از تکنولوژی های مربوط به ریخته گری، ابزارسازی، جوشکاری، فلزات، فرم دادن را دارند. این مهندسین  با تسلط بر نحوه استفاده از تکنولوژی های فوق می توانند نسبت به طرح کارگاه در زمینه ساخت و ساز و تولید ماشین آلات وصنایع اقدام کنند. از جمله فرصت های شغلی برای مهندسین این گرایش می توان به ابزار سازی، خودروسازی، ماشین سازی ،صنایع کشاورزی، صنایع هوایی، طراحی کارخانه های تولیدی اشاره کرد.

برای درک بیشتر دروس این رشته مانند دینامیک ماشین، دینامیک، ارتعاشات ماشین و ابزار، دانشجویان این گرایش باید در دروس ریاضی، فیزیک، مکانیک، استاتیک ومقاومت مصالح قوی باشند. گرایش ساخت و تولید بازار کار خوبی دارد.

دروس تخصصی گرایش ساخت و تولید

• قالب‌ و پرس‌
• اندازه‌گیری‌
• ماشین‌های‌ کنترل‌ عددی‌
• هیدرولیک‌ و پنوماتیک‌
• تولید مخصوص‌

گرایش های رشته مهندسی مکانیک در مقطع کارشناسی ارشد

بر اساس دفترچه کارشناسی ارشد سال 1400، این رشته شامل 6 گرایش ساخت و تولید، طراحی کاربردی، تبدیل انرژی، مواد مرکب؛ دریا، طراحی و ساخت خودرو است.

وضعیت ادامه تحصیل در رشته مهندسی مکانیک در مقاطع بالاتر

این رشته در حال حاضر در 3 مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا در ایران ارائه می شود.

بازار کار و آینده شغلی رشته مهندسی مکانیک در ایران

رشته مهندسی مکانیک از جمله رشته های پرطرفدار و کاربردی به حساب می آید و نرخ بیکاری دراین رشته با توجه به توسعه تجهیزات سخت افزای و نرم افزاری در داخل به دلیل تحریمات، کاهش درآمد های نفتی و محدودیت های ارزی بسیار پایین است. فارغ التحصیلان این رشته بعد از اتمام دانشگاه با کسب تجربه های عملی می توانند به راحتی جذب بازار کار شوند.

از جمله کارهایی که یک مهندس مکانیک می تواند انجام دهد:

• طراحی و ساخت تاسیسات حرارتی و برودتی ساختمان ها و اماکن، بالابرها و آسانسورها و سیستم‌های حمل و نقل
• طراحی و ساخت تمامی ماشین‌آلات و قطعات آنها (مانند ماشین‌آلات تولیدی برای لوازم خانگی، صنایع، تجهیزات پزشکی)
• طراحی و ساخت تجهیزات و سیستم‌های انتقال و تصفیه آب، سیستم‌های مکانیکی و کنترلی پالایشگاه ها و کارخانجات شیمیایی
• طراحی و ساخت تجهیزات مکانیکی نیروگاه های اتمی، فسیلی، بادی و آبی، خورشیدی
• طراحی و ساخت وسایل و تجهیزات حمل و نقل زمینی، دریایی و هوایی
• ساخت ماشین‌آلات تغلیظ و بازیافت مواد مثل کارخانجات قند، کاغذسازی، سیمان، نساجی، نمک و کنسانتره
• ساخت تجهیزات دفاعی مانند تانک، راکت، اژدر و پلهای متحرک
• ساخت روبات‌ها، بازوهای مکانیکی و سیستم‌های تولید

آینده شغلی رشته مهندسی مکانیک در ایران

فرصت های شغلی رشته مهندسی مکانیک

مهندسان مکانیک علاوه بر مشغول شدن در کارخانه های تولیدی می توانند به عنوان مشاور و کارشناس فنی در شرکت های سرمایه گذاری، بانک ها، شرکت های بازرسی و نظارت امور بین المللی، بیمه مشغول به کار شوند. همچنین برخی از این مهندسین با توجه به علاقه خود می توانند به تحلیل و طراحی خودرو، تدوین و تولید برنامه های کامیپوتری، طراحی و ساخت ماشین های ابزار هم مشغول شوند.

درآمد و حقوق رشته مهندسی مکانیک در ایران

حقوق این مهندسین با توجه به خصوصی و دولتی بودن محیط کار متفاوت است.  افرادی که بیشتر در بخش های دولتی مشغول به کار می شوند، حقوقی مطابق قانون مدیریت کشوری را دریافت می کنند. میزان دریافتی این مهندسین در بخش های خصوصی با توجه به نوع مهارت کاری و سطح بودجه آن شرکت تعیین می شود که بسیار متفاوت است. میانگین حقوق ماهانه یک مهندسی مکانیک را می توانیم 5 میلیون تومان در نظر بگیریم.

بهترین دانشگاه های ارائه دهنده رشته مهندسی مکانیک در ایران

این رشته بین بیشتر دانشجویان متقاضی دارد و رقابت برای قبول شدن در آن در بهترین دانشگاه ها زیاد است. بهترین دانشگاه های این رشته به ترتیب عبارت اند از: دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه های صنعتی امیرکبیر، دانشگاه تهران، دانشگاه علم و صنعت، دانشگاه شیراز، دانشگاه خواجه نصیر طوسی.

کارنامه قبولی رشته مهندسی مکانیک 99 – 1400 و حداقل درصد لازم برای دانشگاه سراسری

کارنامه مرتبط با سال 99 را در زیر مشاهده می کنید.

کارنامه قبولی رشته مهندسی مکانیک – دانشگاه صنعتی امیرکبیر

بازار کار و آینده شغلی رشته مهندسی مکانیک در دنیا

مهندسان مکانیک می توانند در بسیاری از صنایع مختلف تولیدی، ساخت خودرو مشغول به کار شوند. نقش اصلی این مهندسان بهبود عملکرد خودروهای هیبریدی و برقی است.  این مهندسین در سراسر دنیا دارای فرصت های شغلی زیادی هستند. با توجه به گزارشات این حرفه در آینده رشد 9 درصدی داشته و تنوع شغلی در آن بیشتر می شود.  افراد برای حرفه ای شدن در این رشته باشد نسبت به جدید ترین ابزارهای نرم افزاری آشنایی داشته باشد. کشور آلمان و ایالت متحده آمریکا از بهترین کشور ها برای مهندسان مکانیک هستند و مهندسین در این کشورها پیشرفت های کاری و مالی زیادی می کنند.

درآمد و حقوق رشته مهندسی مهندسی مکانیک در دنیا

برای مشاهده حقوق مشاغل این حوزه در کشور دلخواه می توانید به سایت payscale مراجعه کنید.

بهترین دانشگاه های رشته مهندسی مکانیک در دنیا

• موسسه فناوری ماساچوست ( راهنمای کامل اپلای در مؤسسه فناوری ماساچوست )
• دانشگاه استنفورد 
• دانشگاه کمبریچ
• دانشگاه هاروارد
• دانشگاه صنعتی دلفت
• دانشگاه کالیفرنیا – برکلی
• کالج امپریان لندن
• دانشگاه آکسفورد