رشته مهندسی راه آهن: بازار کار، درآمد، آینده شغلی، دانشگاه های برتر

خیلی از داوطلبان کنکور رشته ریاضی به رشته های مهندسی علاقه دارند. در گذشته افراد تنها رشته معماری، عمران، کامپیوتر و مکانیک را مهندسی می دانستند، اما امروزه با گسترش جامعه و حوزه های مختلف رشته های مهندسی مختلفی هم پدید آمده است. رشته مهندسی راه آهن یک رشته نوپا درایران است که با گسترش حمل و نقل ریلی نیاز است متخصصانی برای اداره این صنعت پرورش داده شوند. طبق اطلاعات درج شده در دفترچه انتخاب رشته کنکور سراسری، پذیرش این رشته هم در دانشگاه های دولتی روزانه هم پیام نور صورت می گیرد.

در این مطلب از مجموعه مطالب معرفی رشته سایت فسفر قصد داریم به معرفی این رشته، گرایش های آن، فرصت های شغلی و میزان درآمد آن در ایران بپردازیم.

ماهیت رشته مهندسی راه آهن

مهندسی راه آهن یک رشته تخصصی در زمینه حمل و نقل و مهندسی عمران است. راه آهن یک سیستم بسیار پیچیده است که منحصراً برای عبور کارآمد قطارها برای حمل و نقل مردم ، حمل و نقل تجهیزات طراحی شده است. قطارهای فوق العاده پیشرفته که از این شبکه های ریلی استفاده می کنند وسایل نقلیه با ارزشی هستند. بسته به نقشی که در رشته مهندسی راه آهن به دنبال آن است، انتظار می رود از یک مهندس در طراحی، ساخت ، نگهداری و بهره برداری از قطارها و سیستم های ریلی (نظارت و کنترل شبکه ریلی و قطارها) استفاده شود.

مهندسان راه آهن دارای مهارت طراحی مکانیکی و دانش سیستم های پیچیده ای هستند که به آنها امکان طراحی سالن های های قطار را می دهد. مهندسان راه‌آهن غالباً در محل حضور دارند، یا بر سیستم ریلی نظارت دارند یا ظرفیت آن را تحت نظارت دارند.

توانایی های لازم برای ورود به رشته مهندسی راه آهن

این رشته حجم کاری زیاد و شرایط کاری بسیار سختی را دارد. به همین دلیل افرادی که در قصد تحصیل در این رشته را دارند باید افرادی بسیار پر تلاش، جدی و سخت کوش باشند تا در محیط هایی مانند بیابان، کوهستان و کویر توانایی کا رکردن داشته باشند. همچنین دانشجویان این رشته باید در دروس فیزیک و ریاضی بسیار قوی باشند.

معرفی دروس رشته مهندسی راه آهن در مقطع کارشناسی

 دروس پایه مشترک بین گرایش های مختلف رشته مهندسی راه آهن

فیزیک، معادلات دیفرانسیل، ریاضی، شیمی عمومی، ریاضی مهندسی، استاتیک، محاسبات عددی، برنامه سازی کامپیوتر.

معرفی گرایش های رشته مهندسی راه آهن در مقطع کارشناسی

این رشته دارای3 گرایش مهندسی ماشین های ریلی، مهندسی سازه های ریلی، مهندسی حمل و نقل ریلی در مقطع کارشناسی است.

گرایش مهندسی حمل و نقل ریلی

یکی از ابزار های اساسی توسعه هر کشوری، حمل و نقل ریلی است. گرایش مهندسی حمل و نقل ریلی مشابه رشته مهندسی صنایع است و این دو رشته دارای 120 واحد مشترک با هم هستند. هدف از این گرایش پروش مهندسانی است که با استفاده از روش های جدید، مدل های ریاضی و سیستماتیک، مدیریت صنعت راه آهن به برنامه ریزی ترافیک خطوط بپردازند.

این گرایش شامل مسائل مهندسی برنامه‌ریزی و بهره‌برداری از تجهیزات حمل و نقل ریلی مانند خط، ایستگاه، واگن و لکوموتیو و …. است. مهندسان حمل و نقل ریلی بعد از فارغ التحصیلی مهارت های لازم برای برنامه ریزی و مدل سازی حمل و نقل ریلی، طراحی و نظارت گراف های حرکت قطارها را دارند و می توانند در مترو، راه آهن جمهوری اسلامی، بنیاد مستضعفان و جانبازان، شرکت های وابسته به راه آهن، شرکت های مهندسی مشغول به کار شوند.

ارتباط گرایش مهندسی حمل و نقل ریلی با مهندسی صنایع

دروس اصلی و تخصصی گرایش حمل و نقل ریلی

مبانی مهندسی برق، مبانی ارتباطات و علائم الکتریکی، مبانی زیرسازی و روسازی راه آهن، اقتصاد عمومی، استاتیک و مقاومت مصالح، اصول مدیریت و تئوری سازمان، طرح هندسی خط، اصول حسابداری و هزینه یابی، تئوری احتمالات و کاربرد آن، تحلیل سیستم ها، اصول شبیه سازی، آمار مهندسی، تحقیق در عملیات، ارزیابی کار و زمان، مهندسی فاکتورهای انسانی، نقشه کشی صنعتی، مقررات عمومی حرکت، طرح سیستم های اطلاعاتی و کنترل مدیریت، اقتصاد مهندسی، تعرفه و بازرگانی راهآهن، برنامه ریزی حمل و نقل، تئوری حرکت قطارها، تئوری رفتاری لکوموتیو و واگن، سیستم های تخلیه و بارگیری، طراحی ایستگاه ها و خطوط صنعتی، روش های برنامه ریزی حرکت قطارها، بررسی فنی و اقتصادی انتخاب مسیر.

گرایش مهندسی ماشین های ریلی

گرایش مهندسی ماشنی های ریلی مشابه رشته مهندسی مکانیک است. هدف از این گرایش استفاده از مهارت ها و روش های برای طراحی و ساخت لکوموتیو، ماشین آلات ریلی، واگن، سیستم های ترمز و سیستم های انتقال نیرو است.

یکی از ابزار های اساسی توسعه هر کشوری، حمل و نقل ریلی است. گرایش مهندسی حمل و نقل ریلی مشابه رشته مهندسی صنایع است و این دو رشته دارای 120 واحد مشترک با هم هستند. هدف از این گرایش پروش مهندسانی است که با استفاده از روش های جدید، مدل های ریاضی و سیستماتیک، مدیریت صنعت راه آهن به برنامه ریزی ترافیک خطوط بپردازند.

مهندسین این گرایش بعد از فارغ التحصیلی مهارت های لازم برای طراحی، ساخت، تعمیر و نکه داری ناوگان های ریلی را پیدا کرده اندو می توانند در مترو، راه آهن جمهوری اسلامی، بنیاد مستضعفان و جانبازان، شرکت های وابسته به راه آهن، شرکت های مهندسی و کارخانجات واگن پارس مشغول به کار شوند.

با توجه به اینکه ۵۱ واحد رشته مهندسی ماشین های ریلی در مقطع کارشناسی با رشته مهندسی مکانیک گرایش طراحی جامدات مشترک است، اما دانشجویان گرایش مهندسی ماشین های ریلی دارای ۶ واحد اصلی و ۲۷ واحد تخصصی نیز هستند. گذراندن این واحد ای تخصصی سبب تمایز این مهندسین نسبت به مهندسین مکانیک برای ورود به صنعت راه آهن آماده می کند.

ارتباط گرایش مهندسی ماشین های ریلی با مهندسی مکانیک

دروس‌ اصلی‌ و تخصصی گرایش ماشین های ریلی

مقاومت‌ مصالح‌، طراحی‌ اجزاء، مقررات‌ عمومی‌ حرکت‌، نقشه‌کشی‌ صنعتی‌، کارگاه‌ ماشین‌ابزار و ابزارسازی‌، ترمودینامیک‌، مبانی‌ ارتباطات‌ و علائم‌، مبانی‌ مهندسی‌ برق‌ و الکترونیک‌، دینامیک‌، کارگاه‌ جوشکاری‌ و ورق‌کاری‌، مبانی‌ زیرسازی‌ و روسازی‌ راه‌آهن، مبانی‌ سیر و حرکت‌ قطار، مبانی‌ ماشین‌های‌ الکتریکی‌، مکانیک‌ سیالات‌، علم‌ مواد و شناخت‌ فلزات‌ در راه‌آهن‌، انتقال‌ حرارت‌، دینامیک‌ حرکت‌ قطارها، کنترل‌ اتوماتیک‌، کارگاه‌ تخصصی‌ واگن‌، راه‌آهن‌ برقی‌، طراحی‌ سازه‌ واگن‌ و لکوموتیو، کارگاه‌ تخصصی‌ لکوموتیو، تکنولوژی‌ ساخت‌ و تعمیر وسایل‌ نقلیه‌ ریلی‌، طراحی‌ بوژی‌، طراحی‌ ترمزهای‌ قطار، طراحی‌ لکوموتیو، پروژه‌ تخصصی‌، طراحی‌ ماشین های‌ ریلی‌.

گرایش مهندسی سازه های ریلی

همانطور که از اسم این گرایش معلوم است، این گرایش با رشته مهندسی عمران شباهت دارد. هدف از پروش این مهندسین این است که دید تخصصی برای شناسایی مسیرهای مختلف راه آهن و سازه های ریلی با آن داشته باشند. این مهندسین در دوران تحصیل خود به مطالعه سازه های ریلی در زمینه زیر طراحی هندسی مسیر ها، زیر سازی و روسازی راه آهن، سازه های فنی مانند دیوار، تراشه، تونل و پل می پردازند.

دانشجویان این گرایش بعد از فارغ التحصیلی مهارت های لازم برای طراحی، نظارت، اجرا، تعمیر و نکه داری مهندسی مرتبط با سازه های ریلی را دارند و می توانند در مترو، راه آهن جمهوری اسلامی، بنیاد مستضعفان و جانبازان، شرکت های وابسته به راه آهن، شرکت های مهندسی، مجتمع فولاد مبارکه و ذوب آهن مشغول به کار شوند.

به نظریه برخی استادان، با وجود شباهت هایی که بین مهندسی عمران و مهندسی سازه های ریلی وجود دارد، نیازی به مهندس سازه های ریلی نیست و مهندس عمران می تواند در این حیطه ایفای نقش کند.

درست است این رشته های باهم دارای نقاط مشترکی از لحاظ درسی و طراحی بنا هستند، اما از لحاظ بخش رفتاری بناها برای مثال تفاوت پل های جاده ای و پل های آهنی وجو مهندس سازه های ریلی الزامی است.

ارتباط گرایش مهندسی سازه های ریلی با مهندسی عمران

دروس اصلی و تخصصی گرایش سازه های ریلی

رسم فنی و نقشه کشی، مقاومت مصالح، مقررات عمومی حرکت، نقشه برداری و عملیات، مبانی سیر و حرکت قطار، مبانی ارتباطات و علائم، مصالح ساختمانی، دینامیک، تحلیل سازه ها، مکانیک خاک، مبانی مهندسی برق، طراحی مسیر، هیدرولوژی مهندسی، سازه فولادی، سازه های بتن آرمه، تونل سازی، زیرسازی مسیر، روسازی راه آهن، تکنولوژی بتن، نقشه برداری مسیر و عملیات، پل های راه آهن، ابنیه مسیر، ایستگاه راه آهن، متره و برآورد پروژه، نگهداری خطوط، ماشین های ریلی، دستگاه خطوط، بوژی و لکوموتیو، پروژه طراحی مسیر، پروژه پل های راه آهن.

معرفی گرایش های رشته مهندسی راه آهن در مقطع کارشناسی ارشد

بر اساس اطلاعات دفترچه ارشد 1400 در سایت سازمان سنجش، این رشته در مقطع ارشد از رشته های مجموعه مهندسی عمران با کد ضریب 1 به حساب می آید و دارای گرایش خاصی نیست.

وضعیت ادامه تحصیل در رشته مهندسی راه آهن در مقاطع بالاتر

در حال حاظر امکان ادامه تحصیل در این رشته تا مقطع دکترا در ایران وجود دارد.

بازار کار و آینده شغلی رشته مهندسی راه آهن در ایران

با توجه به افزایش مسیرهای ریلی در داخل کشور و به کشورهای همسایه، دولت نیازمند نیروهای متخصص در این زمینه است. این فارغ التحصیلان بعد از دریافت مدرک کارشناسی وارد بازار کار می شوند. به دلیل وجه اشتراک این مهندسی با مهندسی مکانیک، عمران سازه و صنایع، مهندسین این رشته می توانند در برخی این مشاغل این 3 حوزه هم مشغول به کار شوند. اگر فارغ التحصیلان در مسیر درست این حرفه قرار بگیرند، آینده شغلی خوبی دارند.

وظایف کاری مهندس راه آهن

از قبل از اینکه قطار اولین ایستگاه خود را ترک کند، تا اینکه به مقصد نهایی خود برسد ، مهندس راه آهن مسئولیت آن را برعهده دارد. قبل از هر سفر ، مهندس راه آهن لوكوموتیوها را بازرسی می كند و با توجه به شرایط مکانیکی آنها اجازه حرکت می دهد. مهندسین پس ازانجام تنظیمات شرایط را که نیاز به توجه بیشتر دارد گزارش می کند. در حالی که قطار در حرکت است ، مهندس راه آهن سرعت و دیگر موارد با استفاده از دریچه و فشار هوا کنترل می کند. در حین حرکت ، مهندس پنل ابزار را که شرایط موتور مانند شارژ باتری ، آمپر و فشار هوا در مخزن اصلی و ترمزها را نشان می دهد، کنترل می کند. از دیگر مسئولیت های کاری مهندس راه آهن می توان به موارد زیر اشاره کرد.

• انجام بازرسی در مورد لوکوموتیو قبل و بعد از اجرا.
• شناسایی انسدادها و دادن سیگنال های هشدار دهنده در گذرگاه های مسیر.
• نظارت بر کنتورها و سنجش هایی از جمله فشار هوا ، شارژ باتری ، آمپر و سرعت قطار.
• برقراری ارتباط با کنترل ترافیک در مورد توقف، ورود قطارها و تأخیرها.
• عیب یابی شکست های جزئی.
• انجام تعمیرات اساسی لوکوموتیو در صورت لزوم.
• برقراری ارتباط با مسافران در مورد تاخیرها و توقف های غیر برنامه ریزی شده.
• اطمینان از کتابچه ها و کتابچه های راهنما که به طور صحیح در داخل کابین قرار گذاشته شده باشند.
• گزارش های کامل در مورد تأخیرها و خرابی ها.

بازار کار مهندسی راه آهن در ایران

فرصت های شغلی

مهندسان راه آهن ، به ویژه کسانی که در قطارهای باری هستند ، ممکن است ساعتهای طولانی و نامنظم کار کنند. مهندسان قطار در قطارهای مسافری ممکن است شیفت های منظم تری داشته باشند اما آن ها هم ساعت های زیادی را پشت سر می گذارند. برخی از مهندسان راه آهن در خود شرکت راه آهن کار می کنند. آنها ماشین های ریلی و موتور را در پارکینگ جابجا می کنند و بندرت به ماموریت کاری می روند. دانشجویان این گرایش بعد از فارغ التحصیلی می توانند در مترو، راه آهن جمهوری اسلامی، بنیاد مستضعفان و جانبازان، شرکت های وابسته به راه آهن، شرکت های مهندسی، مجتمع فولاد مبارکه و ذوب آهن مشغول به کار شوند.

درآمد و حقوق رشته مهندسی راه آهن در ایران

این حرفه دارای سمت های شغلی متنوعی از جمله پلیس راه آهن و ترانزیت، کارگر نگه داری خطوط راه آهن، مسئول کنترل خطوط و … است. هر کدام از این مشاغل با توجه به جایگاهی که دارند دارای حقوق های متفاوتی است. میانگین حقوق پرداختی به افراد شاغل دراین حوزه 4میلیون تومان است.

دانشگاه های برتر رشته مهندسی راه آهن

بهترین دانشگاه برای تحصیل در رشته مهندسی راه آهن، دانشکده مهندسی راه آهن – دانشگاه علم و صنعت است که دارای مطالعات و پژوهش های مختلفی دراین زمینه بوده و به همین دلیل فارغ التحصیلان این رشته از دانشگاه علم و صنعت دارای سطح دانش فنی زیاد هستند. از دیگر دانشگاه های می توان به موارد زیر اشاره کرد.

• دانشگاه اصفهان
• دانشگاه صنعتی کرمانشاه
• دانشگاه پیام نور استان آذربایجان شرقی – مرکز تبریز
• دانشگاه پیام نور استان تهران – تهران شمال
• دانشگاه پیام نور استان خراسان رضوی – مرکز مشهد
• دانشگاه پیام نور استان خوزستان – مرکز اهواز

کارنامه قبولی رشته مهندسی راه آهن 99 – 1400 و حداقل درصد لازم برای دانشگاه سراسری

کارنامه قبولی رشته مهندسی راه آهن گرایش مهندسی خطوسازه‌هاي ريلی – دانشگاه علم و صنعت ايران

کارنامه قبولی رشته مهندسی راه آهن گرایش مهندسی خطوسازه‌هاي ريلی – دانشگاه علم و صنعت ايران 99

بازار کار و آینده شغلی رشته مهندسی راه آهن در دنیا

این رشته در هر جای دنیا، دارای مشاغل با جایگاه اجتمائی خوب و درامد بسیار خوب است. این رشته دارای رشته های مورد تقاضا در خارج از کشور به حساب می آید. این مهندسین در انگلستان دارای بالاترین حقوق هستند. طبق پیش بینی های انجام شده این حرفه تا سال 2029 به میزان 3 درصد رشد دارد.

درآمد و حقوق رشته مهندسی راه آهن در دنیا

برای مشاهده درآمد و حقوق مشاغل این حوزه در کشور های مختلف می توانید به سایت payscale مراجعه کنید.